Szybkość postępowań oznacza skuteczność

Wśród naczelnych zasad postępowania administracyjnego jest wyrażona wprost w art. 12 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) zasada szybkości postępowania. Nakazuje organom administracji publicznej działać w każdej sprawie zmierzającej do wydania decyzji administracyjnej wnikliwie i szybko. W wielu sytuacjach równie ważny jak treść konkretnego rozstrzygnięcia jest termin jego uzyskania. Wydanie przez właściwy organ administracji publicznej koncesji, licencji, zezwolenia czy innej decyzji administracyjnej często warunkuje możliwość rozpoczęcia działalności gospodarczej. Nawet najlepiej zaplanowana inwestycja może nie zostać zakończona w terminie z powodu ciągnących się miesiącami, a niekiedy latami, postępowań administracyjnych. Niezmiennie aktualny pozostaje pogląd jednego z autorów kodeksu postępowania administracyjnego E. Iserzona twierdzącego, iż „jakże często orzeczenie, które mogło mieć w pewnym momencie realną wartość społeczną lub indywidualną, staje się bezprzedmiotowe w momencie późniejszym" (E. Iserzon [w:] E. Iserzon, J. Starościak, „Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, teksty, wzory i formularze", Warszawa 1970, s. 62). Także na przewlekłość Stale aktualnym i nadal nieosiągniętym celem ustawodawcy jest takie zreformowanie procedury administracyjnej, aby urzeczywistnić zasadę szybkości postępowania. W tym kierunku zdają się iść także najnowsze zmiany wprowadzone zarówno w k.p.a., jak i w ustawie – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: ppsa). Najistotniejszą zmianę do k.p.a. wprowadziła nowelizacja obowiązująca od 11 kwietnia 2011 r. W jej wyniku możliwe stało się zaskarżenie do organów wyższego stopnia nie tylko bezczynności organów administracji publicznej, ale także prowadzenia postępowania w sposób przewlekły. W organach, dla których nie został ustanowiony wyższy stopień, przewlekłość postępowania może być zwalczana poprzez wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. W uzasadnieniu projektu nowelizacji wskazano, iż „obecne przepisy kodeksu nie pozwalają na skarżenie przewlekłości postępowania, co w efekcie powoduje, że organy administracji publicznej dość często prowadzą postępowanie w sposób nieefektywny, wykonując szereg czynności w dużym odstępie czasu bądź wykonując czynności pozorne, co powoduje, że formalnie nie są bezczynne". W konsekwencji wprowadzenia możliwości wniesienia przez stronę bądź innych uczestników postępowania zażalenia na przewlekłe prowadzenie postępowania (odpowiednio wezwania do naruszenia prawa) zmieniły się liczne przepisy związane z tym szczególnym środkiem prawnym, łącznie z wprowadzeniem możliwości wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego . Kolejne zmiany w k.p.a. mające przyspieszyć postępowania administracyjne związane są z obowiązującą od 17 maja 2011 r. ustawą o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa. Ustawa ta nałożyła na organy rozpatrujące zażalenie na bezczynność bądź przewlekłe prowadzenie postępowania obowiązek ustalenia, czy niezałatwienie sprawy w terminie nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa. To zaś może otworzyć drogę do pociągnięcia funkcjonariusza publicznego do odpowiedzialności majątkowej. Boją się opóźnienia decyzji Zapewnieniu szybkości postępowania administracyjnego służą także zmiany wprowadzone do ppsa. Poza poszerzeniem właściwości sądów administracyjnych o rozpatrywanie skarg na przewlekłe prowadzenie postępowania znowelizowany został art. 149 § 2 ppsa dający sądowi administracyjnemu możliwość, po uwzględnieniu skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy administracji publicznej, orzeczenia z urzędu albo na wniosek strony grzywny. Grzywna ta może zostać wymierzona do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim. W stanie prawnym obowiązującym do 12 lipca 2011 r. orzeczenie grzywny mogło nastąpić dopiero w razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. Dalej możemy przeczytać w Rzeczpospolitej z dnia 20 lipca 2012 r.