Forma ta od lat cieszy się niezmiennym zainteresowaniem ze strony jednostek samorządu terytorialnego, o czym może świadczyć fakt, iż na koniec czerwca 2014 r. w rejestrze prowadzonym przez ministra administracji i cyfryzacji wpisane były 223 działające związki międzygminne. Szereg z nich utworzono wyłącznie w celu realizacji zadań z zakresu gospodarki wodociągowo-kanalizacyjnej. Przykładami tego typu związków mogą być chociażby Związek Międzygminny ds. Ekologii z siedzibą w Żywcu (zarejestrowany 7 maja 1991 r.), Wałbrzyski Związek Wodociągów i Kanalizacji z siedzibą w Wałbrzychu (zarejestrowany 24 czerwca 1991 r.) czy Międzygminny Związek Wodociągów i Kanalizacji z siedzibą w Wodzisławiu Śląskim (zarejestrowany 1 sierpnia 1991 r.).
Praktyka funkcjonowania związków międzygminnych wskazuje przy tym na znaczące różnice pomiędzy nimi. Z jednej strony działają związki międzygminne, w których funkcjonuje kilkadziesiąt gmin (w dwóch największych związkach jest obecnie po 37 gmin), z drugiej zaś związki składające się zaledwie z dwóch gmin. Poszczególne związki różni także zakres zadań przekazanych im przez gminy członkowskie wraz z prawami i obowiązkami służącymi ich realizacji.
W ramach prawa
Pomimo znaczącego zróżnicowania związków, jednakowo ukształtowane zostały ramy prawne stanowiące podstawy ich funkcjonowania. W przypadku związków międzygminnych kluczowe znaczenie w tym zakresie mają przepisy Ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym1 (dalej: u.s.g.), w szczególności zaś te zawarte w rozdziale 7 „Związki i porozumienia międzygminne” (art. 64-74). Określona została w nich istota związku międzygminnego, pozwalająca na wskazanie jego cech charakterystycznych, do których zaliczyć należy: dobrowolność, konsensualność, celowość, subsydiarność, samodzielność, domniemanie kompetencji oraz władczość działań.
Pomimo, iż przepisy u.s.g. we wspomnianym zakresie obowiązują nieprzerwanie od blisko 25 lat, ich prawidłowa interpretacja w dalszych ciągu nastręcza wielu trudności. Dotyczy to m.in. subsydiarności związku względem gmin członkowskich oraz skutków z tym związanych.
Zgodnie z art. 64 ust. 3 u.s.g.: prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku. Przepis ten wskazuje, iż wspólne wykonywanie zadań publicznych przez gminy, w tym w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, polega na przekazaniu ich przez wszystkie gminy członkowskie odrębnemu podmiotowi, jakim jest związek międzygminny. Podmiot ten posiada własną osobowość cywilno- i publicznoprawną [...].
Więcej TUTAJ.