Obowiązek segregacji odpadów budowlanych – czy bezwzględny?

1.01.2025 r. wszedł w życie art. 101a ustawy o odpadach[1]. Wprowadził obowiązek segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych[2] oraz rozszerzył odpowiedzialność za wykonanie tego obowiązku.

W myśl ustępu 1. art. 101a ustawy o odpadach ze „zmieszanych” odpadów budowlanych i rozbiórkowych należy zapewnić wysegregowanie co najmniej: drewna, metali, szkła, tworzyw sztucznych, gipsu i odpadów mineralnych, w tym betonu, cegły, płytek i materiałów ceramicznych oraz kamieni.

Odczytując dosłownie treść tego przepisu można dojść do przekonania, że skoro ustawodawca posłużył się sformułowaniem „co najmniej”, to z ww. odpadów nie można wysegregować mniejszej „ilości” frakcji odpadów niż wskazana w art. 101a ust. 1 uo, ale można wysegregować więcej.

Interpretując art. 101a ust. 1 ustawy o odpadach należy jednak uwzględnić pozostałą treść tego przepisu. Art. 101a ust. 1 uo określa cel, w jakim powinny zostać wysegregowane ww. frakcje odpadów, tj. cyt. „w celu zapewnienia przydatności do przygotowania do ponownego użycia, recyklingu lub innego odzysku”. Skoro „wydzielone” frakcje odpadów powinny być przydatne do poddania ich recyklingowi lub innemu procesowi odzysku, to powstaje wątpliwość, czy segregacja „zmieszanych” odpadów BiR powinna mieć miejsce także wtedy, gdy wysegregowane frakcje nie będą przydatne do któregokolwiek z procesów wskazanych w art. 101a ust. 1 ustawy o odpadach.

Ponadto, art. 101a ust. 1 ustawy o odpadach wprost wskazuje, że nie ma obowiązku segregacji „zmieszanych” odpadów budowlanych i rozbiórkowych, gdy wysegregowanie nie jest technologicznie możliwe lub brak wysegregowania pozwala na przygotowanie do ponownego użycia, recykling lub inny odzysk.

Odnosząc się braku technologicznej możliwości wysegregowania określonych frakcji odpadów, wątpliwości może budzić to, czy ustawodawca miał na myśli „brak technologicznej możliwości” w ogóle (tj. nie jest dostępna na rynku technologia pozwalająca na dokonanie segregacji), czy też okoliczność ta powinna być oceniana z uwzględnieniem możliwości technologicznych danej instalacji do przetwarzania odpadów.

Drugą przesłanką uzasadniającą brak segregacji „zmieszanych” odpadów budowlanych i rozbiórkowych jest możliwość przygotowania takich „zmieszanych” odpadów do ponownego użycia, poddania ich recyklingowi lub innemu odzyskowi. W przypadku, kiedy „zmieszane” odpady BiR mogą zostać w poddane jednemu z ww. procesów, to nie ma potrzeby wysegregowania z poszczególnych frakcji odpadów, wskazanych w art. 101a ust. 1 uo. Zauważyć przy tym należy, że przepis nie wyklucza możliwości uprzedniego doczyszczenia „zmieszanych” odpadów BiR, a dopiero następnie skierowania ich do jednego z ww. procesów.

Podsumowując, obowiązek segregacji „zmieszanych” odpadów budowlanych i rozbiórkowych nie jest bezwzględny. Art. 101a ust. 1 ustawy o odpadach wprost przewiduje wyłączenia, do których należą brak technologicznej możliwości wykonania tego obowiązku oraz możliwość przygotowania „zmieszanych” odpadów BiR do ponownego użycia, poddania tych odpadów recyklingowi lub innemu odzyskowi.

Dagmara Czajka

[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1587 z późn. zm.) [dalej też: uo lub ustawa o odpadach].

[2] Dalej też zwane: odpadami BiR.